اولین ماهواره ای که به فضا پرتاب شد (عکس)

ویکی پدیا: اسپوتنیک-۱  به معنی همسفر-۱ نخستین ماهواره فضایی جهان بود که در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۳۶ (۴ اکتبر ۱۹۵۷) توسط اتحاد جماهیر شوروی از پایگاه فضایی بایکونور به مدار زمین پرتاب شد. پرتاب اسپوتنیک-۱ به مدار زمین آغازگر عصر فضا و مسابقه فضایی بود.

این ماهواره که با نام «پی-اس-۱» یا «ماهواره مقدماتی-۱» نیز شناخته می‌شد، به مدت سه ماه با سرعتی برابر ۲۹٬۰۰۰ کیلومتر در ساعت در مدار زمین حرکت می‌کرد و بطور متوسط هر ۹۲ دقیقه یکبار یک مدار کامل را می‌پیمود. 

سیگنال‌های رادیویی این ماهواره بصورت «بیپ بیپ»های متوالی با فرکانس ۲۰.۰۰۵ و ۴۰.۰۰۱ مگاهرتز به زمین مخابره می‌شدند  و توسط گیرنده‌های رادیویی در اقصی نقاط زمین قابل دریافت بودند.

پرتاب اسپوتنیک-۱ چه به لحاظ علمی و چه از نظر سیاسی یکی از مهمترین رویدادهای قرن بیستم محسوب می‌شود.
مطالعه امواج رادیویی دریافتی از اسپوتنیک در زمین، اطلاعات زیادی را در مورد حرکت امواج رادیویی در یونوسفر برای دانشمندان فراهم آورد.

همچنین با اندازه‌گیری کاهش سرعت مداری اسپوتنیک-۱ به خاطر اصطکاک با لایه‌های فوقانی اتمسفر زمین، پژوهشگران برای نخستین بار توانستند چگالی لایه‌های فوقانی اتمسفر زمین را با دقت بالایی تخمین بزنند. 

مجله نیوساینتیست در مقاله‌ای در سپتامبر ۲۰۰۷، پرتاب اسپوتنیک را به دلیل شتاب دادن به سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی در زمینه دانش و فن‌آوری، به عنوان بزرگترین عامل توسعه دانش در تاریخ بشر برشمرده است.

ارسال پیام‌های رادیویی از ماهواره اسپوتنیک-۱ به مدت ۲۲ روز و تا خالی شدن باتری‌های آن ادامه داشت. سرانجام ماموریت اسپوتنیک-۱ پس از سه ماه و طی مسافتی بیش از ۶۰ میلیون کیلومتر در مدار زمین، در تاریخ ۱۴ دی ۱۳۳۶ (۴ ژانویه ۱۹۵۸) با سقوط آن به جو زمین به پایان رسید و در اثر اصطکاک شدید با اتمسفر سوخت و از بین رفت.

ماهواره اسپوتنیک-۱ یک ماهواره کروی-شکل آلومینیومی با قطر ۵۸ سانتیمتر بود که چهار عدد آنتن مخابراتی به بدنه آن متصل بودند. باتری‌ها، ابزارهای الکتریکی و دستگاه‌های مخابراتی آن در محفظه‌ای بسته در داخل آن قرار داشتند. درون اسپوتنیک-۱ با گاز نیتروژن و فشاری برابر ۱٫۳ بار (۱۳۰ کیلوپاسکال) پر شده بود.

اسپوتنیک-۱: نخستین ماهواره جهان

موشک حامل اسپوتنیک-۱ پیش از پرتاب

ساختار درونی ماهواره اسپوتنیک -1

ده مورد از عجایب فضا

هر روز رمز و راز جدیدی بر عجایب فضا افزوده می‌شود. برترین دانشمندان دنیا سال‌ها از زندگی خود را صرف تحقیق و رمزگشایی از این بیکران کرده‌اند، اما هنوز دانسته‌های ما در مورد جهان پیرامون بسیار اندک است. در ادامه با ۱۰ مورد از عجایب فضا آشنا خواهید شد، همراه علم ایران باشید

همه چیز درباره ی بیگ بنگ

نظریه مه‌بانگ یا بیگ بنگ توضیحی پیشتاز برای چگونگی آغاز جهان است. این نظریه را در ساده ترین حالت می‌توان این طور توصیف کرد: جهانی که ما می‌شناسیم از یک تکینگی کوچک آغاز شده است و در عرض ۱۳.۸ میلیارد سال گذشته انبساط یافته و حالت امروزی کیهان را به خود گرفته است.

خورشید چگونه کار میکند

آخرین باری که به بالا نگاه کرده اید و متوجه نور درخشان و بسیار گرم کره عظیم الجثه خورشید را دیدید چه زمانی بود؟ خورشید، نزدیک ترین ستاره به کره زمین است و اگر نبود احتمالا ما هم نبودیم.

این ستاره ی درخشنده، تامین نور و گرمای کره زمین را در طول روز به عهده دارد و بیشتر قسمت های کره زمین در طول روز ساعات کثیری از وجود آن بهره مند می شوند. البته، اگر لایه اوزون در کار نبود، خورشید اصلا و ابدا کارایی امروزش را نداشت. ستاره ای عظیم (که می تواند 1.3 میلیون کره زمین را در خود جای دهد) آنقدر خطرناک است که حتی خیره شدن به آن به مدت چند ثانیه می تواند به نابینایی منجر شود. تصور کنید درون این ستاره، هر ثانیه به میزان یک تریلیون مگاتون بمب، انرژی آزاد می شود و زمین چندان از آن دور نیست.

با توجه به استانداردهای گیتی، خورشید یک ستاره معمولی و شاید حتی کوچک به حساب بیاید اما نزدیک بودن آن به کره زمین، بر اهمیت اش افزوده است. نه انسان و نه هیچ موجود زنده ی دیگری احتمالا توان زیست در کره ای با میزان نور، گرما و انرژی ناکافی را نخواهد داشت.

با در نظر گرفتن تمامی گفته های فوق، سوالاتی مطرح می شود:

• اگر خورشید در خلا کامل قرار دارد، چگونه می سوزد؟
• چه باعث می شود که این حجم از گاز وارد فضا نشوند؟
• چرا این ستاره، شعله های خورشیدی به فضا می فرستد؟
• آیا خورشید روزی از درخشش بازخواهد ایستاد؟ اگر بله، چه زمانی؟ و چه بر سر زمین و ساکنان آن خواهد آمد؟

خورشید بیش از 4.5 میلیارد سال درخشیده و هنوز میزان قابل توجهی گاز هیدروژن و هلیم روی سطح آن قرار دارد که همین حالا در حال سوختن است. به خاطر بزرگی بیش از حدی که دارد، گرانش فوق العاده قدرتمندی هم دارد و همین نیرو سبب کنار هم قرار گرفتن گازها می شود. ما از عبارت سوختن استفاده کردیم اما حقیقتا خورشید نمی سوزد، بلکه یک رآکتور هسته ای بزرگ است که هر ثانیه در آن واکنش های شیمیایی در حال انجام شدن است.

در این مقاله، به قلم پروفسور Craig Freudenrich که پیش از این در مورد سیاهچاله ها و نحوه کارکرد آن ها نوشته بود، با خورشید، نزدیک ترین ستاره به کره ی زمین بیشتر آشنا می شویم.